Malowniczy krajobraz Ziemi Lipnickiej i przyrodnicze perełki ukryte w rozległych lasach, sprawiają, że te miejsce koniecznie trzeba odwiedzić!

Ścieżka przyrodnicza wytoczona została przy Ośrodku Edukacji w Borównej, na terenie Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego, w celu prowadzenia terenowej edukacji ekologicznej.

Na mierzącej (wraz z drogą powrotną), około 4 kilometry trasie znajduje się 8 przystanków, na których zapoznać się można z budową hydrogeologiczną regionu, różnymi zbiorowiskami leśnymi, poznać podstawowe gatunki drzew, krzewów i rosnących na tym terenie roślin chronionych oraz zobaczyć ciekawe obiekty przyrody nieożywionej. Czas przejścia ścieżki przyrodniczej wynosi około 3 godziny.

Przystanek nr 1 – bluszcz pospolity

Jest to roślina chroniona, występująca w lasach liściastych na niżu i niższych położeniach górskich. Tworzy pnące się po pniach, drzewach i skałach pędy, osiągając długość do 20 m. Kwitnie dopiero w wieku 8-10 lat. Owocem jest trująca, czarna jagoda. Zimozielone, skórzaste i połyskujące liście bluszczu pospolitego zawierają substancję o działaniu uspokajającym, wykrztuśnym i przeciwgorączkowym. Na omawianym przystanku można obserwować okazałe bluszcze porastające zbocza i dno niewielkiej dolinki oraz osobniki wspinające się na pnie drzew. Bluszcz pospolity jest często błędnie uznawany za roślinę pasożytniczą, tymczasem wykorzystuje on inne krzewy i drzewa (jak fasola-tykę), jedynie do tego, aby wspinać się po nich do światła.

Przystanek nr 2 – drzewa i krzewy

Zwykle spacerując po lesie nie zastanawiamy się jakie drzewa i krzewy rosną wokół i dlaczego właśnie w tym miejscu. Na tym przystanku możemy zaobserwować różne gatunki drzew i krzewów, które porastają zbocze doliny i jej podmokłe dno, a także dowiedzieć się jakie jest ich znaczenie i wykorzystanie. Znajdziemy tu m.in. leszczynę pospolitą – krzew lubiący dość żyzne i wilgotne gleby, którego owoce (orzechy laskowe) są przysmakiem nie tylko wiewiórek, ale chętnie zjadane są przez człowieka; ozdobną i miododajną – robinię akacjową, mylnie nazywaną „akacją”; lipę drobnolistną, której drewno jest doskonałym surowcem stolarskim, a z kwiatostanów można zaparzyć wzmacniającą organizm herbatę; kruszynę pospolitą krzew będący pod ochroną częściową, stosowany w ziołolecznictwie jako silnie działający środek przeczyszczający.

Przystanek nr 3 – dolina potoku

Znajdujemy się w dolinie potoku, która wycięta jest w gruboławicowych piaskowcach. Zbocza tej doliny odznaczają się dużą asymetrią. Szerokość koryta, czyli najniższej części dna doliny, którą płynie woda, waha się od 2-5 m. w dnie doliny wyraźnie zaznaczają się prawie poziome powierzchnie zwane terasami. Znajdują się one na różnych wysokościach. Bezpośrednio ponad poziomem wody rozciąga się terasa zalewowa, w wyżej położona jest terasa nadzalewowa. Doskonale widoczne są także efekty niszczącej działalności potoku m.in. procesy erozji bocznej, w wyniku której potok poszerza koryto w którym płynie.

Przystanek nr 4 – źródło wód żelazistych

Punktowe pojawienie się wody na powierzchni ziemi uzależnione jest od budowy geologicznej, rzeźby terenu i klimatu. Omawiane na tym punkcie źródło, wypływa w korycie potoku, na jego lewym brzegu. Wypływ wody rozciąga się na długości około 3 m i charakteryzuje się rdzawym zabarwieniem i galaretowym, rdzawym osadem. Wody tego typu zawierają jony żelaza często także CO2.

Przystanek nr 5 – punkt widokowy

Jest to miejsce z którego roztaczają się widoki w kierunkach południowym i zachodnim, na malowniczą panoramę Pogórza Wiśnickiego i Beskidu Wyspowego. Przy korzystnych warunkach pogodowych, można dostrzec także pasmo Tatr.

Przystanek nr 6 – źródło wód siarczkowych

Znajdujemy się w mocno rozczłonkowanym leju źródłowym, otoczonym lasem bukowym z domieszką olszy czarnej, brzozy brodawkowatej i grabu pospolitego. Na zboczu doliny znajduje się ujęte w krąg betonowy źródło wody siarczkowej. Głównym składnikiem „siarczanek” jest siarkowodór, dlatego wody te charakteryzują się specyficznym zapachem zgniłych jaj oraz obecnością na drodze odpływu i dnie źródła – osadu, który tworzą kolonie bakterii siarkowych. Wody siarczkowe posiadają właściwości lecznicze i są wykorzystywane w leczeniu różnych dolegliwości m.in. zapalenia stawów, schorzeń skóry, przewodu pokarmowego.

Przystanek nr 7 – piętrowa struktura lasu

Las jest formacją roślinną, która zbudowana jest zwykle z kilku warstw. Zróżnicowanie poszczególnych warstw jest nierozerwalnie związane z różnorodnością świata roślin i zwierząt. W otaczającym nas lesie, w piętrze drzew (drzewostanie) dominuje buk zwyczajny i sosna pospolita. W pośredniej warstwie krzewów (podszycie), sięgającej wysokości około 3 m nad ziemią, występują m.in. leszczyna pospolita, kruszyna pospolita i jarząb pospolity. Obydwa ww. piętra stanowią doskonałe miejsce gniazdowania wielu gatunków ptaków. Piętro ziół i krzewinek (runo) tworzą paprocie, borówka czarna i jeżyna fałdowana zwana także ostrężyną. Jest to warstwa, w której żyje wiele gatunków owadów m.in. chrząszczy, a także motyli, których gąsienice żerują na różnych gatunkach krzewów.

Przystanek nr 8 – skałki w Chronowie

Wychodnia ma charakter grzędy skalnej zbudowanej z piaskowca istebniańskiego, rozciągającej się na długości 35 m, a jej wysokość dochodzi do 2,5 m. Odsłonięcie to znajduje się w lesie, na wysokości około 360 m n.p.m. Skałki zostały objęte ochroną prawną w 1997 roku. Na powierzchni jednej z nich wyryte są napisy, których pochodzenie związane jest z legendą, według której …na miejscu dzisiejszych głazów stał niegdyś dwór wraz z przydworskimi zabudowaniami, a w którym pracowała krnąbrna służąca. Pewnego dnia, dziewczyna z nadąsaną miną poszła wydoić krowy. Swoją złość zaczęła okazywać także zwierzęciu i za to jedna z krów kopnęła ją. Rozzłoszczona krzyknęła – „Ażebyś ty skamieniała” i w jednej chwili klątwa się spełniła. Wszystko wokół zmieniło się w głazy, które stoją do dziś. Dwór może jednak znów ożyć, w chwili, gdy ktoś rozszyfruje znajdujące się na skale napisy.